Pilot akkervogels

Door een aantal geslaagde en innovatieve projecten zoals de Agrorandenregeling, de FAB-randen en Akkerbouw in Groen & Blauw heeft de Hoeksche Waard een koploperimago opgebouwd op het gebied van agrobiodiversiteit. Met de Pilot Akkervogels in de Hoeksche Waard is wederom een stap in deze richting gemaakt. De pilot is ontwikkeld door Stichting Rietgors in samenwerking met LTO-noord Hoeksche Waard, H-WodKa, Hoekschewaards Landschap en Projecten LTO Noord en is uitgevoerd in 2012-2014. De pilot is gefinancierd met Europese en provinciale subsidiegelden.

Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling:
Europa investeert in zijn platteland.

Door de aanleg van zomer- en winterranden krijgen vogels als de Veldleeuwerik, de Patrijs of de Gele Kwikstaart voedsel, nestgelegenheid en beschutting. Voor de overwinteraars zijn er veel zaden en granen aanwezig in de winterranden, voor de groei en bescherming van de jonge vogels zijn er vele insecten en eiwitrijke kruiden in de zomerranden. Van voorjaar 2012 tot voorjaar 2014 hebben ca. 20 akkerbouwers deelgenomen aan de pilot. Gemiddeld werd er per deelnemer ca. 0,3 ha zomer- of winterrand aangelegd.

Een van onze bestuursleden houdt een blog bij. Daarin worden wetenswaardigheden over het akkervogelproject vermeld.

Nat en koud voorjaar laat ook haar sporen na bij de akkervogels. Wanneer de graanvelden geel kleuren zit voor veel akkervogels het broedseizoen er op. Sommige Gele Kwikstaarten slepen dan nog met voedsel voor hun jongen. Een enkele Veldleeuwerik zingt het hoogste lied boven de polder. De akkerranden staan later in het voorjaar en in de zomer volop in bloei en trekken veel insecten aan. Die kunnen dienen als voedsel voor de opgroeiende jonge vogels. Op deze manier dragen de eerste akkerranden bij aan het versterken van de akkervogelstand.

Bekijk de locaties van de akkerranden op de kaart (Hoekse Waard).

In het voorjaar van 2012 heeft de eerste monitoringronde van de broedvogels plaatsgevonden. Het doel is om te onderzoeken of de pilot effect heeft op de lokale akkervogels. Hoewel het project vooral gericht is op de overwinteraars zijn ook enkele stroken ingericht om voedsel en dekking te bieden gedurende de zomer. Bovendien zijn soorten als Veldleeuwerik en Patrijs standvogels, waarvan mogelijk het aantal broedparen positief wordt beïnvloed door een groter voedselaanbod in de winter. Recent onderzoek heeft namelijk aangetoond dat een grotere beschikbaarheid aan wintervoedsel de overleving vergroot. Wanneer de vogels makkelijker hun voedsel bij elkaar kunnen scharrelen gedurende de winter dan gaan ze met een betere conditie het broedseizoen in. Dit effect zou zichtbaar kunnen zijn in de aantallen broedparen.

Het frisse en natte weer van het voorjaar 2012 had ook zijn weerslag op de akkervogels. In maart begon het nog positief met een warme week. Kieviten, die vroeg beginnen met broeden, konden hier even van profiteren. Toen de jongen uit de eieren kropen was het koud en nat. Dat heeft veel jongen helaas de das om gedaan. De eerste berichten van de weidevogelwerkgroep van het Hoekschewaards Landschap zijn dan ook negatief. De Gele Kwikstaart was dit jaar later terug vanuit de overwinteringsgebieden in Afrika dan normaal. In de loop van mei trok het aantal zingende vogels wel aan. Samen met de Veldleeuwerik en Graspieper vormen zij hét geluid van de polders in de Hoeksche Waard. Hoewel de ene polder meer broedparen herbergt dan de andere, zijn deze soorten verspreid over het gehele eiland aangetroffen. Een andere typische akkervogel is de Patrijs. Die gaat al jaren achteruit. Toch zijn in de Hoeksche Waard nog enkele territoria aangetroffen nabij akkerranden.

Bekijk de Pilot van de akkervogels op YouTube.

Monitoring Pilot Akkervogels in de Hoeksche Waard

In het kader van de Pilot Akkervogels in de Hoeksche Waard zijn in 2012, 2013 en begin 2014 de aanwezige akkervogels geteld. Het aantal vogels op akkers met akkervogelranden is vergeleken met aantallen op akkers zonder deze randen om het effect te kunnen aantonen. Dit is één van de vereisten van de subsidie. De tellingen zijn gericht op broedvogels en wintergasten. Gedurende de periode maart-juli zijn de broedvogels in kaart gebracht. Hiervoor zijn de akkers tijdens 5 ochtenden en 1 avond bezocht. Er is geteld vanaf verschillende punten met overzicht over het gebied. De wintergasten zijn één keer per maand geteld in de maanden oktober-maart. Om het gebruik vast te kunnen stellen loopt de teller hierbij langs de akkerranden. Uitvoering van de tellingen wordt verzorgd door Sander Elzerman van het bureau Elzerman Ecologisch Advies.